قانون حمايت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348 با اصلاحات و الحاقات بعدي
ارائه شده توسط دفتر حقوقی نوآ مستخرج از روزنامه رسمی کشور
فصل يكم – تعاريف
ماده 1 – از نظر اينقانون بمؤلف و مصنف و هنرمند «پديدآورنده» و به آنچه از راه دانش يا هنر و يا ابتكار آنان پديد مي آيد بدون در نظر گرفتن طريقه يا روشي كه در بيان و يا ظهور و يا ايجاد آن بكار رفته «اثر» اطلاق مي شود.
ماده 2 – اثرهاي مورد حمايت اينقانون بشرح زير است:
1 – كتاب و رساله و جزوه و نمايشنامه و هر نوشته ديگر علمي و فني و ادبي و هنري.
2 – شعر و ترانه و سرود و تصنيف كه بهر ترتيب و روش نوشته يا ضبط يا نشر شده باشد.
3 – اثر سمعي و بصري بمنظور اجراء در صحنه هاي نمايش يا پرده سينما يا پخش از راديو يا تلويزيون كه بهر ترتيب و روش نوشته يا ضبط يا نشر شده باشد.
4 – اثر موسيقي كه بهر ترتيب و روش نوشته يا ضبط يا نشر شده باشد.
5 – نقاشي و تصوير و طرح و نقش و نقشه جغرافيائي ابتكاري و نوشته ها و خطهاي تزئيني و هرگونه اثر تزئيني و اثر تجسمي كه بهر طريق و روش بصورت ساده يا تركيبي بوجود آمده باشد.
6 – هرگونه پيكره (مجسمه).
7 – اثر معماري از قبيل طرح و نقشه ساختمان.
8 – اثر عكاسي كه با روش ابتكاري و ابداع پديد آمده باشد.
9 – اثر ابتكاري مربوط به هنرهاي دستي يا صنعتي و نقشه قالي و گليم.
10 – اثر ابتكاري كه بر پايه فرهنگ عامه (فولكلور) يا ميراث فرهنگي و هنري ملي پديد آمده باشد.
11 – اثر فني كه جنبه ابداع و ابتكار داشته باشد.
12 – هرگونه اثر مبتكرانه ديگر كه از تركيب چند اثر از اثرهاي نامبرده در اين فصل پديد آمده باشد.
فصل دوم – حقوق پديدآورنده
ارائه شده توسط دفتر حقوقی نوآ مستخرج از روزنامه رسمی کشور
ماده 3 – حقوق پديدآورنده شامل حق انحصاري نشر و پخش و عرضه و اجراي اثر و حق بهره برداري مادي و معنوي از نام و اثر او است.
ماده 4 – حقوق معنوي پديدآورنده محدود بزمان و مكان نيست و غيرقابل انتقال است.
ماده 5 – پديدآورنده اثرهاي مورد حمايت اين قانون ميتواند استفاده از حقوق مادي خود را در كليه موارد و از جمله موارد زير بغير واگذار كند:
1 – تهيه فيلمهاي سينمايي و تلويزيوني و مانند آن.
2 – نمايش صحنه اي مانند تأتر و باله و نمايشهاي ديگر.
3 – ضبط تصويري يا صوتي اثر بر روي صفحه يا نوار يا هر وسيله ديگر.
4 – پخش از راديو و تلويزيون و وسائل ديگر.
5 – ترجمه و نشر و تكثير و عرضه اثر از راه چاپ و نقاشي و عكاسي و گراور و كليشه و قالب ريزي و مانند آن.
6 – استفاده از اثر در كارهاي علمي و ادبي و صنعتي و هنري و تبليغاتي.
7 – بكار بردن اثر در فراهم كردن يا پديد آوردن اثرهاي ديگري كه در ماده دوم اين قانون درج شده است.
ماده 6 – اثري كه با همكاري دو يا چند پديدآورنده بوجود آمده باشد و كار يكايك آنان جدا و متمايز نباشد اثر مشترك ناميده ميشود و حقوق ناشي از آن حق مشاع پديدآورندگان است.
ماده 7 – نقل از اثرهائيكه انتشار يافته است و استناد به آنها بمقاصد ادبي و علمي و فني و آموزشي و تربيتي و بصورت انتقاد و تقريظ با ذكر مأخذ در حدود متعارف مجاز است.
تبصره – ذكر مأخذ در مورد جزوه هائيكه براي تدريس در مؤسسات آموزشي توسط معلمان آنها تهيه و تكثير ميشود الزامي نيست مشروط بر اينكه جنبه انتفاعي نداشته باشد.
ماده 8 – كتابخانه هاي عمومي و مؤسسات جمع آوري نشريات و مؤسسات علمي و آموزشي كه بصورت غيرانتفاعي اداره ميشوند ميتوانند طبق آئيننامه اي كه بتصويب هيئت وزيران خواهد رسيد از اثرهاي مورد حمايت اين قانون از راه عكسبرداري يا طرق مشابه آن بميزان مورد نياز و متناسب با فعاليت خود نسخه برداري كنند.
ماده 9 – وزارت اطلاعات ميتواند آثاري را كه قبل از تصويب اين قانون پخش كرده و يا انتشار داده است پس از تصويب اين قانون نيز كماكان مورد استفاده قرار دهد.
ماده 10 – وزارت آموزش و پرورش ميتواند كتابهاي درسي را كه قبل از تصويب اين قانون بموجب قانون كتابهاي درسي چاپ و منتشر كرده است كماكان مورد استفاده قرار دهد.
ماده 11 – نسخه برداري از اثرهاي مورد حمايت اين قانون مذكور در بند 1 از ماده 2 و ضبط برنامه هاي راديوئي و تلويزيوني فقط در صورتيكه براي استفاده شخصي و غيرانتفاعي باشد مجاز است.
فصل سوم
مدت حمايت از حق پديدآورنده و حمايتهاي قانوني ديگر
ماده 12 ـ مدت استفاده از حقوق مادي پديدآورنده موضوع اين قانون كه به موجب وصايت يا وراثت منتقل مي شود از تاريخ مرگ پديدآورنده پنجاه سال است و اگر وارثي وجود نداشته باشد يا بر اثر وصايت به كسي منتقل نشده باشد براي همان مدت به منظور استفاده عمومي در اختيار حاكم اسلامي (ولي فقيه) قرار مي گيرد.
تبصره ـ مدت حمايت اثر مشترك موضوع ماده (6) اين قانون پنجاه سال بعد از فوت آخرين پديدآورنده خواهد بود.
ماده 13 – حقوق مادي اثرهائيكه در نتيجه سفارش پديد ميآيد تا سي سال از تاريخ پديد آمدن اثر متعلق بسفارش دهنده است مگر آنكه براي مدت كمتر يا ترتيب محدودتري توافق شده باشد.
تبصره – پاداش و جايزه نقدي و امتيازاتي كه در مسابقات علمي و هنري و ادبي طبق شرائط مسابقه به آثار مورد حمايت اين قانون موضوع اين ماده تعلق ميگيرد متعلق به پديدآورنده خواهد بود.
ماده 14 – انتقال گيرنده حق پديدآورنده ميتواند تا سي سال پس از واگذاري از اين حق استفاده كند مگر اينكه براي مدت كمتر توافق شده باشد
ماده 15 – در مورد مواد 13 و 14 پس از انقضاي مدتهاي مندرج در آن مواد استفاده از حق مذكور در صورت حيات پديدآورنده متعلق بخود او و در غير اين صورت تابع ترتيب مقرر در ماده 12 خواهد بود.
ماده 16 – در موارد زير حقوق مادي پديدآورنده از تاريخ نشر يا عرضه بمدت سي سال مورد حمايت اين قانون خواهد بود:
1 – اثرهاي سينمائي يا عكاسي.
2 – هرگاه اثر متعلق بشخص حقوقي باشد و يا حق استفاده از آن به شخص حقوقي واگذار شده باشد.
ماده 17 – نام و عنوان و نشانه ويژه ايكه معرف اثر است از حمايت اين قانون برخوردار خواهد بود و هيچكس نميتواند آنها را براي اثر ديگري از همان نوع يا مانند آن به ترتيبي كه الغاء شبهه كند بكار برد.
ماده 18 – انتقال گيرنده و ناشر و كساني كه طبق اين قانون اجازه استفاده يا استناد يا اقتباس از اثري را بمنظور انتفاع دارند بايد نام پديدآورنده را با عنوان و نشانه ويژه معرف اثر همراه اثر يا روي نسخه اصلي يا نسخه هاي چاپي يا تكثيرشده بروش معمول و متداول اعلام و درج نمايند مگر اينكه پديدآورنده بترتيب ديگري موافقت كرده باشد.
ماده 19 – هرگونه تغيير يا تحريف در اثرهاي مورد حمايت اين قانون و نشر آن بدون اجازه پديدآورنده ممنوع است.
ماده 20 – چاپخانه ها و بنگاههاي ضبط صوت و كارگاهها و اشخاصيكه بچاپ يا نشر يا پخش يا ضبط و يا تكثير اثرهاي مورد حمايت اين قانون ميپردازد بايد شماره دفعات چاپ و تعداد نسخه كتاب يا ضبط يا تكثير يا پخش يا انتشار و شماره مسلسل روي صفحه موسيقي و صدا را بر تمام نسخه هائي كه پخش ميشود با ذكر تاريخ و نام چاپخانه يا بنگاه و كارگاه مربوط بر حسب مورد درج نمايند.
ماده 21 – پديدآورندگان ميتوانند اثر و نام و عنوان و نشانه ويژه اثر خود را در مراكزي كه وزارت فرهنگ و هنر با تعيين نوع آثار آگهي مينمايد به ثبت برسانند.
آئيننامه چگونگي و ترتيب انجام يافتن تشريفات ثبت و همچنين مرجع پذيرفتن درخواست ثبت به تصويب هيئت وزيران خواهد رسيد.
ماده 22 – حقوق مادي پديدآورنده موقعي از حمايت اين قانون برخوردار خواهد بود كه اثر براي نخستين بار در ايران چاپ يا پخش يا نشر يا اجرا شده باشد و قبلا در هيچ كشوري چاپ يا نشر يا پخش و يا اجرا نشده باشد.
فصل چهارم
تخلفات و مجازات ها
ماده 23 – هر كس تمام يا قسمتي از اثر ديگري را كه مورد حمايت اين قانون است بنام خود يا بنام پديدآورنده بدون اجازه او و يا عالماً عامداً بنام شخص ديگري غير از پديدآورنده نشر يا پخش يا عرضه كند بحبس تأديبي از شش ماه تا 3 سال محكوم خواهد شد.
ماده 24 – هر كس بدون اجازه ترجمه ديگري را بنام خود يا ديگري چاپ و پخش و نشر كند بحبس تأديبي از سه ماه تا يكسال محكوم خواهند شد.
ماده 25 – متخلفين از مواد 17 – 18 – 19 – 20 اين قانون بحبس تأديبي از سه ماه تا يكسال محكوم خواهند شد.
ماده 26 – نسبت به متخلفان از مواد 17 – 18 – 19 – 20 اين قانون در مواردي كه بسبب سپري شدن مدت حق پديدآورنده استفاده از اثر با رعايت مقررات اين قانون براي همگان آزاد است. وزارت فرهنگ و هنر عنوان شاكي خصوصي را خواهد داشت.
ماده 27 – شاكي خصوصي ميتواند از دادگاه صادركننده حكم نهائي درخواست كند كه مفاد حكم در يكي از روزنامه ها بانتخاب و هزينه او آگهي شود.
ماده 28 – هرگاه متخلف از اين قانون شخص حقوقي باشد علاوه بر تعقيب جزائي شخص حقيقي مسئول كه جرم ناشي از تصميم او باشد خسارات شاكي خصوصي از اموال شخص حقوقي جبران خواهد شد و در صورتيكه اموال شخص حقوقي بتنهائي تكافو نكند مابه التفاوت از اموال مرتكب جرم جبران ميشود.
ماده 29 – مراجع قضائي ميتوانند ضمن رسيدگي بشكايت شاكي خصوصي نسبت به جلوگيري از نشر و پخش و عرضه آثار مورد شكايت و ضبط آن دستور لازم بضابطين دادگستري بدهند.
ماده 30 – اثرهائي كه پيش از تصويب اين قانون پديدآمده از حمايت اين قانون برخوردار است اشخاصي كه بدون اجازه از اثرهاي ديگران تا تاريخ تصويب اين قانون استفاده يا بهره برداري كرده اند حق نشر يا اجرا يا پخش يا تكثير يا ارائه مجدد يا فروش آن آثار را ندارند مگر باجازه پديدآورنده يا قائم مقام او با رعايت اين قانون. متخلفين، از حكم اين ماده و همچنين كسانيكه براي فرار از كيفر بتاريخ مقدم بر تصويب اينقانون اثر را بچاپ رسانند يا ضبط يا تكثير يا از آن بهره برداري كنند بكيفر مقرر در ماده 23 محكوم خواهند شد.
دعاوي و شكاياتي كه قبل از تصويب اين قانون در مراجع قضائي مطرح گرديده باعتبار خود باقي است.
ماده 31 – تعقيب بزه هاي مذكور در اينقانون با شكايت شاكي خصوصي شروع و با گذشت او موقوف ميشود.
ماده 32 – مواد 245 و 246 و 247 و 248 قانون مجازات عمومي ملغي است.
ماده 33 – آئين نامه هاي اجرائي اينقانون از طرف وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستري و وزارت اطلاعات تهيه و به تصويب هيئت وزيران خواهد رسيد.
ارائه شده توسط دفتر حقوقی نوآ مستخرج از روزنامه رسمی کشور
